Operowanie głosem

Podstawą prawidłowego operowania głosem jest opanowanie odpowiedniej techniki oddechowej i nienagannej dykcji. W publicznym czytaniu, recytacji i śpiewie stosujemy oddech brzuszny (z aktywnym ruchem mięśnia przepony). Ponieważ nie jest to rodzaj oddechu używanego na co dzień, nie łatwą rzeczą, nauczyć się i stosować go w praktyce.

Mówienie (i śpiew) dokonuje się „na wydechu”. Aby prawidłowo oprzeć dźwięk na oddechu, należy w czasie czytania powstrzymywać mięśniami brzucha i żebrowymi zapadanie się brzucha i klatki piersiowej, które normalnie zapadają się przy wydechu.. Jest to jeszcze trudniejsze, ponieważ działa niejako wbrew naturze. Proponowane ćwiczenia: 

1. Leżąc na plecach z położoną na brzuchu książką wykonywać powolne, głębokie wdechy i wydechy tak, aby książka unosiła się i opadała. 
2. Wykonać wdech jak wyżej i wypuszczać powili powietrze na „sss”. Mięśniami brzucha powstrzymywać książkę przed opadaniem.
3. W pozycji jak wyżej rytmicznie syczeć – w czasie impulsu „ss” książka powinna się podnosić a nie opadać.

Drugim ważnym elementem techniki operowania głosem jest prawidłowa dykcja. Podstawą jest właściwe, tj. wyraźne i jednoznaczne wymawianie wszystkich głosek, z których używanych w polskiej mowie. dobrze jest ćwiczyć ich wymawianie z tzw. artykulacją maksymalną, tzn. przesadnym zaangażowaniem mięśni twarzy, a zwłaszcza policzków, warg i języka. Trudniejsze bywają niektóre zbitki spółgłosek. Aby poprawnie je wymawiać, należy wykonywać te lub podobne ćwiczenia:

Ćwiczenia poprawiające dykcję:

Poniższe zdania należy wymawiać z przesadnie wyraźnym artykułowaniem każdego słowa, z jak największym zaangażowaniem mięśni twarzy, stopniowo coraz szybciej i coraz więcej razy na jednym oddechu. Natęży stale kontrolować, czy wszystkie spółgłoski wymawiane są tak samo wyraźnie i dokładnie nawet przy coraz szybszym wypowiadaniu,

1. Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloni koralowego.
2. Szedł Sasza suchą szosą susząc sobie włosy.
3. Stół z po wyłamywanymi nogami, drabina z po wyłamywanymi szczeblami.
4. Stara baba bajkę gada, bajka stara, baba też.
5. W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie,
6. Pchła pchłę pchała, pchła płakała.
7. No to cóż, że ze Szwecji, no to co, że ze Szczecina?
8. Koszt poczt w Tczewie,
9. Przez złom zły w łzach parł wprzód wśród śrub.
10. Czego trzeba strzelcowi do zestrzelenia szczygła drzemiącego w dżdżysty dzień na szczycie drzewa?

Umiejętne operowanie głosem jest niezbędne przy publicznym czytaniu słowa Bożego tak, aby słuchacze mogli właściwie zinterpretować tekst. Ze strony lektora potrzebne jest jednak do tego wcześniejsze zaznajomienie się z tekstem, zrozumienie go, „uczynienie swoim”, dostrzeżenie głównych myśli przekazu Bożego, ogólne rozpoznanie gatunku literackiego. Tekst trzeba przeczytać w domu, kilka razy po cichu i na glos. Nerwowe zapoznawanie się z nim w zakrystii na kilka minut przed Mszą św. prawie na pewno nie przyniesie oczekiwanego skutku.

Na pracę z tekstem, której celem jest przekazanie treści słuchaczom tak, aby zrozumieli jego sens powinno się więc składać: znalezienie akcentów logicznych (podkreślenie najważniejszych słów), dobranie odpowiedniej intonacji, barwy i modulacji głosu, przestrzeganie pauz i znaków przestankowych (przecinek nie zawsze oznacza przerwę!) - wszystko to wymaga przećwiczenia przez głośne przeczytanie tekstu wcześniej!

Posługa psałterzysty
Zawsze należy pamiętać o tym, że Psalm responsoryjny wykonywany po pierwszym czytaniu jest również słowem Bożym, a więc powinien być wykonywany z ambonki, z której czyta się słowo Boże przez psałterzystę, a nie gdzieś ze scholi czy z chóru, śpiewany przez organistę. Natomiast werset przed Ewangelią (z aklamacją Alleluja lub Chwała Tobie, Królu wieków) powinno się wykonywać z innego miejsca niż ambonka, ponieważ w czasie jego wykonywania diakon lub kapłan podchodzi do niej, aby głosić Ewangelię, ambonka musi więc być już „zwolniona” dla niego. Psalm, podobnie jak czytanie, należy wcześniej przygotować, dobrać odpowiednią do jego treści melodię, skonsultować ją z organistą, dobrać wygodną dla siebie tonację. Przy śpiewie należy pamiętać o spokojnym i równym, w jednym tempie wymawianiu sylab, oraz o lekkim „uspokajaniu” końcówek wersów. Jeżeli zwrotki psalmu składają się z 6 wersów, należy dobrać psalmodię dwuczęściową, (jeden schemat dla wersów 1, 3 i 5, a drugi dla wersów 2, 4 i 6).

Za: Oltarz.pl