Wprowadzenie do rachunku sumienia

                Bóg w swoim wielkim miłosierdziu chce ratować każdego człowieka zagrożonego ustawicznie wpływem złego ducha, szatana. W tym celu ustanowił Pan Jezus Sakrament Pokuty, aby każdy grzesznik mógł łatwo powrócić do miłującego Ojca. Pan Jezus przekazał tę władzę pojednania swojemu Kościołowi słowami: „Weźmijcie Ducha Świętego, którym odpuścicie grzechy - są im odpuszczone, a którym zatrzymacie - są im zatrzymane" (J 20,22n).

Kościół wypełnia tę misję Chrystusa przez swoich kapłanów w Sakramencie Pokuty, popularnie nazwanym Spowiedzią świętą. Dla owocnej Spowiedzi świętej wymaga się wypełnienia 5 warunków, mianowicie:

               1) dobry rachunek sumienia,

2) żal za popełnione grzechy,

3) postanowienie poprawy,

4) szczere wyznanie grzechów,

5) zadośćuczynienie.

                Pan Bóg bez żalu nie odpuszcza nigdy żadnego grzechu osobistego. Żeby więc za grzech żałować - trzeba go najpierw poznać. W tym celu należy dokładnie rozważyć grzechy wymienione w tym „rachunku sumienia" i pamięcią sięgnąć do własnej przeszłości. Jeżeli swoich grzechów pozna się wiele - wtedy zaleca się, by przystąpić do konfesjonału z karteczką.

 Przedtem jednak trzeba wzbudzić żal za grzechy (możliwie doskonały), następnie mocno postanowić (trzeci warunek) unikać wszelkich grzechów, zwłaszcza ciężkich, a także unikać okazji do ich powtarzania. Ponadto trzeba naprawić krzywdę (piąty warunek), np. zwrócić rzecz skradzioną i wynagrodzić wszelkie szkody przez siebie wyrządzone.

Modlitwa przed rachunkiem sumienia

                Wszechmogący i miłosierny Boże, oświeć mój umysł, abym poznał grzechy, które popełniłem, i odmień moje serce, abym szczerze nawrócił się do Ciebie. Niech Twoja miłość zjednoczy mnie ze wszystkimi, którym wyrządziłem krzywdę. Niech Twoja dobroć uleczy moje rany, umocni moją słabość. Niech Duch Święty obdarzy mnie nowym życiem i odnowi we mnie miłość, aby w moich czynach zajaśniał obraz Twojego Syna, który z Tobą żyje i króluje na wieki wieków. Amen.

PIERWSZE PRZYKAZANIE BOŻE

 Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną

 1.      Nie modliłem się w ogóle...

2.      Dobrowolnie wątpiłem o prawdach wiary (jakich?).

3.      Zaparłem się wiary (zg)* - (mw).

4.      Publicznie krytykowałem prawdy wiary (zg) - (mw).

5.      Wstydziłem się swojej wiary.

6.      Nie starałem się o pogłębienie swojej wiedzy religijnej przez słuchanie kazań, czytanie Pisma Świętego, książek religijnych itp.

7.      Nie ufałem Bogu, np. w grzechowych utrapieniach...

8.      Narzekałem na Pana Boga, np. w niepowodzeniach (zg).

9.      Poddawałem się rozpaczy i zwątpieniu...

10. Wierzyłem w zabobony, wróżby czy horoskopy...

11. Znieważyłem osoby duchowne, miejsca i rzeczy poświęcone, np. kościoły, cmentarze, krzyże, obrazy itp. (zg).

12. Przeszkadzałem drugim w spełnianiu praktyk religijnych, np. w rodzinie, w środowisku pracy...

13. Ceniłem pieniądz, wygody, przyjemności, sport... itp. bardziej niż sprawy Boże i zbawienie własnej duszy...

14. Narażałem się na utratę wiary przez złe widowiska, filmy. książki, programy telewizyjne, towarzystwo... itp.

15. Należałem lub należę do organizacji ateistycznej (zg) - (mw).

16. Zapierałem się Boga lub Go zwalczałem (zg) - (mw).

17. Odwodziłem innych od Boga...

18. Występowałem przeciw nauce Bożej lub nauce Kościoła (zg) - (mw).

19. Dałem zgorszenie swoim złym zachowaniem lub złym mówieniem...

                *UWAGA! Umieszczone w nawiasach „zg” oznacza, że ten grzech jest także grzechem zgorszenia, rozumianym w sensie popularnym jako zły przykład, powodujący oburzenie lub zachętę do zła, a dla źle czyniących jest niebezpiecznym umocnieniem. Wielkość zgorszenia zależy od osoby, jej godności, sprawowanej funkcji, pozycji społecznej itp., a „mw” oznacza grzech mowy.

DRUGIE PRZYKAZANIE BOŻE

 Nie będziesz, brał imienia Pana Boga Twego nadaremno

 1.      Wymawiałem imiona Świętych lub imię Boże - bez uszanowania, bez potrzeby, w żartach, w gniewie, z przyzwyczajenia...

2.      Bluźniłem przeciw Bogu lub Świętym (zg) - (mw)...

3.      Nie dotrzymywałem przysięgi albo ślubu złożonego Bogu (mw).

4.      Przysięgałem niepotrzebnie lub złożyłem fałszywą lub niemoralną przysięgę. Czy naprawiłem wyrządzoną przez to krzywdę? (mw).

5.      Przyjąłem po świętokradzku Sakramenty święte -które? (mw).

6.      Przeklinałem kogoś w myślach lub publicznie (zg).

7.      Rozmawiałem o sprawach religijnych lekceważąco...

8.      Wstydziłem się chrześcijańskiego pozdrowienia lub zewnętrznych gestów religijnych, jak znak krzyża świętego, przyklęknięcia, zdjęcie czapki przed kościołem lub krzyżem... itp. (zg).

9.      Nosiłem lub noszę symbole religijne (dewocjonalia) jako ozdobę, maskotkę lub fetysz - a nie jako zewnętrzny wyraz wiary...

10. Używałem słów z Pisma Świętego dla żartów, dla obrony grzesznych interesów, dla poparcia błędnej nauki...

11. Brałem udział w seansach spirytystycznych.

TRZECIE PRZYKAZANIE BOŻE

 Pamiętaj, abyś dzień święty święcił

 1.      Opuściłem z własnej winy Mszę świętą w niedzielę lub w święto nakazane (zg) - (mw).

2.      Spóźniłem się na Mszę świętą w niedzielę lub w święto nakazane.

3.      We Mszy świętej nie brałem czynnego udziału.

4.      Przeszkadzałem innym w skupieniu w czasie Mszy świętej.

5.      Pracowałem w niedzielę lub w inne święto bez koniecznej potrzeby (zg).

6.      Znieważyłem Dzień Pański przez pijaństwo lub udział w grzesznych zabawach i rozrywkach (zg).

                UWAGA! Każdy grzech popełniony przeciw pierwszym trzem przykazaniom Bożym, godzi bezpośrednio w „przykazanie miłości Boga", które brzmi: „Będziesz miłował Pana Boga Twego z całego serca, z całej duszy, ze wszystkich myśli i ze wszystkich sił swoich”.

Każdy grzech popełniony przeciw przykazaniom Bożym od czwartego do dziesiątego godzi pośrednio w „przykazanie miłości Boga”, a bezpośrednio w „przykazanie miłości bliźniego”, które brzmi: „Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego”.

CZWARTE PRZYKAZANIE BOŻE

Czcij ojca twego i matkę twoją

 1.      Nie okazywałem swoim rodzicom miłości i szacunku...

2.      Odnosiłem się do rodziców w sposób ubliżający, kłóciłem się z nimi, obmawiałem ich, biłem ich, wstydziłem się swoich rodziców...

3.      Nie starałem się pomóc rodzicom...

4.      Nie byłem posłuszny rodzicom, nauczycielom, wychowawcom...

5.      Nie modliłem się za rodziców...

Obowiązki rodziców

6.      Nie dbałem o moralne i religijne wyrobienie i wychowanie dzieci (modlitwa, Msza święta w niedziele i święta, uczęszczanie na lekcje religii, przyjmowanie Sakramentów świętych... itp.).

7.      Nie starałem się o współpracę z duszpasterzem w katechizacji dzieci...

8.      Nie dawałem dzieciom dobrego przykładu w wypełnianiu obowiązków religijnych, w pracy zawodowej, we współżyciu z sąsiadami...

9.      Nie poświęcałem dzieciom czasu, nie interesowałem się ich problemami życiowymi...

10. Nie dbałem o ich wykształcenie, utrzymanie i odpoczynek...

11. Nie starałem się ich kochać i traktować jednakowo...

12. Byłem niesprawiedliwy w karaniu.

13. Rozpieszczałem swoje dzieci przez spełnianie wszystkich ich zachcianek, np. w oglądaniu telewizji...

14. Nie starałem się o wspólną modlitwę, czytanie Pisma Świętego, rozmowy religijne oraz o znak wiary w mieszkaniu (krzyż, obrazy religijne)...

15. Byłem obojętny na to, z kim się moje dziecko przyjaźni...

16. Nie wymagałem od dzieci odpowiedniego szacunku dla rodziców, kapłanów, nauczycieli, ludzi starszych i dla każdego człowieka...

17. Krytykowałem w obecności dzieci duchowieństwo (zg).

18. Wtrącałem się w pożycie małżeńskie dzieci, powodując konflikty...

19. Nie wypełniałem obowiązków wobec chrześniaka...

Obowiązki małżonków

20. Nie kochałem szczerze męża/żony.

21. Nie troszczyłem się o zdrowie współmałżonka.

22. Nie poczuwam się do odpowiedzialności za uświęcenie i zbawienie współmałżonka.

23. Ukrywaliśmy przed sobą ważne sprawy.

24. Utrudnialiśmy sobie życie przez zły humor, kaprysy, gniew itp.

25. Rozjątrzaliśmy niezgodę, opowiadając innym, co nas dzieli...

26. Nie dochowałem wierności małżeńskiej (mw).

27. Unikaliśmy potomstwa w sposób grzeszny (mw).

28. Ograniczaliśmy liczbę dzieci dla własnej wygody.

29. Nasz dom nie jest wzorem i przykładem życia chrześcijańskiego.

Obowiązki względem Ojczyzny

 30. Nie szukałem szczerze dobra mojego Kraju...

31. Nie spełniałem solidnie swoich obowiązków zawodowych...

32. Nie dałem dobrego przykładu współpracownikom...

33. Szerzyłem zło w środowisku pracy przez: przekleństwa, wulgarne słowa, używanie alkoholu, obmowy...

34. Patrzyłem przez palce na zło, aby mieć spokój.

35. Zmuszałem podwładnych do pracy ponad siły.

36. Niedobrze żyłem lub żyję z kolegami w pracy...

37. Dawałem niesprawiedliwą zapłatę...

38. Pomijałem pracowników w awansie.

PIĄTE PRZYKAZANIE BOŻE

Nie zabijaj

Wszelka krzywda: fizyczna, psychiczna czy moralna, wyrządzona pośrednio lub bezpośrednio, sobie lub bliźniemu - godzi w piąte przykazanie Boże.

1.      Szkodziłem sobie na zdrowiu, np. przez nadmiar jedzenia. palenia tytoniu, picia alkoholu, przeciążenie pracą, lekceważenie snu, wypoczynku...

2.      Usiłowałem popełnić samobójstwo (mw).

3.      Życzyłem sobie lub bliźniemu śmierci.

4.      Lekkomyślnie narażałem swoje zdrowie i życie...

5.      Zabiłem człowieka, może nie narodzonego (mw).

6.      Stosowałem środki wczesnoporonne (mechaniczne lub chemiczne) lub namawiałem do tego (mw).

7.      Zachęcałem, namawiałem lub zmuszałem do przerwania ciąży (zg) - (mw).

8.      Żywię do bliźnich nienawiść lub niechęć...

9.      Pobiłem lub pokaleczyłem kogoś...

10. Gorszyłem bliźnich swoim postępowaniem...

11. Szkodziłem bliźniemu (w jaki sposób?).

12. Namawiałem do grzechu (jakiego?).

13. Prowadziłem pojazd w stanie nietrzeźwym.

14. Lekceważyłem przepisy bezpieczeństwa na drodze lub przy pracy...

15. Nie traktowałem środowiska naturalnego jako dzieła Bożego...

16. Niszczyłem moje naturalne otoczenie lub nie przestrzegałem obowiązujących przepisów odnośnie do ochrony środowiska naturalnego...

17. Znęcałem się nad zwierzętami...

18. Gardziłem drugim człowiekiem...

19. Wyśmiewałem się z bliźniego, przezywałem go...

20. Nie modliłem się za osobistych wrogów i prześladowców...

21. Nie przebaczyłem komuś w swoim sercu...

22. Nie ratowałem bliźniego w zagrożeniu, odmówiłem mu pomocy...

23. Nie panowałem nad swoimi złymi skłonnościami, np. do gniewu, chciwości, zmysłowości, zazdrości... itp.

24. Bawiłem się cudzym kosztem...

25. Przyczyniłem się do rozwoju nałogu u siebie lub u innych (zg).

26. Zadawałem świadomie cierpienia fizyczne, psychiczne lub moralne...

27. Niszczyłem przyjaźń między ludźmi...

28. Zaniedbuję swój rozwój intelektualny, moralny, religijny, fizyczny, umysłowy, psychiczny...

29. Przebywałem w złym towarzystwie...

SZÓSTE PRZYKAZANIE BOŻE

 Nie cudzołóż

DZIEWIĄTE PRZYKAZANIE BOŻE

 Nie pożądaj żony bliźniego twego

 1.      Nie miałem należytego poszanowania dla ciała i jego sił rozrodczych...

2.      Miałem upodobanie w myślach nieskromnych (mw).

3.      Pragnąłem widzieć nieskromności.

4.      Podniecałem się do grzechu nieczystego przez lekturę. fantazję, filmy, widowiska, pornografię... itp. (mw)...

5.      Popełniłem grzechy nieczyste ze sobą lub z inną osobą (ze) - (mw).

6.      Pożądałem drugiej osoby.

7.      Prowadziłem nieprzyzwoite rozmowy (zg) - (mw).

8.      Nie odsunąłem od siebie okazji do grzechów nieczystych. np. podejrzane osoby, obrazki porno, książki, zdjęcia, filmy, programy telewizyjne...

9.      Przekazywałem innym złe książki, filmy, obrazki porno... itp. (zg) - (mw).

10. Nie przestrzegałem rozumnej wstydliwości w ubiorze i zachowaniu...

11. Nadużywałem praw małżeńskich (stosunki przerywane, środki poronne, antykoncepcyjne...) (mw).

12. Nie starałem się poznać etycznych metod kierowania płodnością...

13. Nie szanowałem w małżeństwie czasowej niemożności współżycia...

14. Nie uświadamiałem stopniowo swoich dzieci w dziedzinie seksualnej...

15. Stwarzałem sytuacje rozbudzające pożądanie (zg) - (mw).

16. Podglądałem życie seksualne innych...

17. Wciągałem w przeżycia seksualne osoby nieletnie (zg) - (mw).

18. Obnażałem się publicznie dla podniecenia innych (zg) - (mw).

19. Spowodowałem zwlekanie z rodzeniem dzieci z urojonych przyczyn.

20. Podejmowałem współżycie seksualne w małżeństwie w stanie nietrzeźwym (mw).

21. Planowałem i zmierzałem do rozwodu (mw).

22. Rozwiodłem się (zg) - (mw).

23. Wszedłem po rozwodzie w następny związek małżeński (cywilny) (zg) - (mw).

UWAGA! Każdy grzech przeciw szóstemu i dziewiątemu przykazaniu Bożemu

popełniony w obecności innej osoby jest równocześnie wielkim grzechem zgorszenia,

zwłaszcza popełniony w obecności dziecka.

SIÓDME PRZYKAZANIE BOŻE

 Nie kradnij

 DZIESIĄTE PRZYKAZANIE BOŻE

 Nie pożądaj żadnej rzeczy bliźniego twego

 1.      Przywłaszczyłem sobie cudzą rzecz (prywatną, społeczną).

2.      Przywłaszczyłem sobie owoce cudzej pracy lub zasługi innych...

3.      Zabierałem innym czas, każąc na siebie czekać...

4.      Wyrządziłem szkodę przez lenistwo, spóźnialstwo, niedotrzymanie umowy lub ustalonych terminów...

5.      Zatrzymałem rzecz znalezioną lub pożyczoną...

6.      Nie oddałem długu w terminie albo w ogóle nie oddałem...

7.      Rzecz skradzioną kupiłem albo sprzedałem...

8.      Dałem się przekupić przez dawanie albo branie łapówek...

9.      Zniszczyłem cudzą własność...

10. Nie dopilnowałem rzeczy będących własnością wspólną, społeczną...

11. Oszukałem bliźniego w handlu...

12. Byłem chciwy, zazdrosny, pożądałem dobra cudzego...

13. Nie wynagrodziłem krzywd ani przed Spowiedzią świętą ani potem...

14. Urządziłem się materialnie cudzym kosztem...

15. Nie wynagradzałem sprawiedliwie za pracę...

16. Przywiązywałem się zbytnio do rzeczy materialnych...

17. Byłem nieoszczędny, a skąpy wobec potrzebujących...

18. Marnowałem talenty swoje i innych (np. wykładowca nie przygotowany prowadzi lekcję)...

19. Zabierałem innym bezmyślnie czas...

20. Wykorzystywałem czas pracy lub środki służbowe dla celów prywatnych...

21. Oszukiwałem przy transakcjach...

                Uwaga! Wszelka szkoda wyrządzona bliźniemu musi być naprawiona przed Spowiedzią świętą, albo w jak najkrótszym czasie po niej, ponieważ inaczej Spowiedź święta może być świętokradzka.

ÓSME PRZYKAZANIE BOŻE

 Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu twemu

 1.      Kłamałem i kłamię z przyzwyczajenia...